Bielsko–Biała, Katowice, Kołobrzeg i Lublin polskimi finalistami konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029

Bielsko–Biała, Katowice, Kołobrzeg i Lublin znalazły się w grupie polskich finalistów konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029. W wyniku trwających pięć dni obrad zespół niezależnych ekspertów przedstawił dziś rekomendację zawierającą krótką listę kandydatów, którzy zostali wybrani spośród 12 rywalizujących ze sobą miast z całego kraju.

Status finalisty stanowi już istotne osiągnięcie, które zainteresowanym miastom może przynieść znaczące korzyści kulturalne, gospodarcze i społeczne, o ile ich kandydatury wpiszą się w długoterminowe strategie rozwoju opartego na sferze kultury.

Gdy rekomendacja zespołu ekspertów uzyska formalne potwierdzenie ze strony właściwych polskich władz, wytypowane miasta będą miały czas do lata 2024 r. na uzupełnienie swoich wniosków. Następnie zespół ekspertów zbierze się ponownie w drugiej połowie przyszłego roku w Warszawie, aby przedstawić rekomendację dotyczącą przyznania jednemu z tych miast tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2029.

W 2029 r. Europejską Stolicą Kultury zostanie trzecie w historii polskie miasto: w 2000 r. był nią Kraków, a w 2016 r. – Wrocław. W 2029 r. Europejską Stolicę Kultury będzie równocześnie jedno z miast w Szwecji (wybór wstępny w ramach tego konkursu zostanie dokonany na początku 2024 r.).

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest corocznie przyznawany dwóm lub trzem miastom.

Trzy Europejskie Stolice Kultury 2023 to Timişoara (Rumunia), Eleusis (Grecja) oraz Veszprem (Węgry).

Europejskie Stolice Kultury w kolejnych latach:

2024: Bad Ischl (Austria), Tartu (Estonia) i Bodø (Norwegia) 2025: Chemnitz (Niemcy) i Nova Gorica (Słowenia) 2026: Oulu (Finlandia) i Trenczyn (Słowacja) 2027: Lipawa (Łotwa) i Évora (Portugalia) 2028: Czeskie Budziejowice (Czechy), Skopje (Macedonia Północna, do czasu formalnego zatwierdzenia) oraz miasto we Francji (decyzja w grudniu 2023 r.)

Kontekst

Polska otworzyła nabór zgłoszeń od zainteresowanych miast w listopadzie 2022 r. Do czasu zamknięcia naboru 15 września 2023 r. wnioski złożyło dwanaście miast: Bielsko–Biała, Bydgoszcz, Jastrzębie–Zdrój, Katowice, Kielce, Kołobrzeg, Lublin, Opole, Płock, Pszczyna, Rzeszów oraz Toruń.

Zgodnie z obecnym systemem wyłaniania Europejskich Stolic Kultury proces wyboru obejmuje dwa etapy: wybór wstępny, w wyniku którego sporządzana jest krótka lista miast kandydujących, oraz wybór ostateczny, który dokonywany jest około dziewięć miesięcy później. W dalszej kolejności zainteresowane państwo członkowskie oficjalnie wyznacza wybrane miasto.

Wnioski rozpatrywane są przez zespół niezależnych ekspertów. Dwoje spośród nich wyznaczają właściwe władze krajowe, dziesięcioro mianują natomiast instytucje i organy Unii Europejskiej (Parlament Europejski, Rada, Komisja oraz Komitet Regionów).

Kryteria wyboru stanowią, że kandydujące miasta powinny przygotować program kulturalny o szerokim wymiarze europejskim, który będzie sprzyjał zaangażowaniu interesariuszy miasta oraz różnych jego dzielnic, a także zachęcał do udziału przyjezdnych z całego kraju i Europy. Program musi nieść trwałe efekty oraz przyczyniać się do rozwoju miasta w perspektywie długoterminowej. Miasta powinny ponadto wykazać, że dysponują poparciem właściwych publicznych władz lokalnych oraz potencjałem umożliwiającym realizację inicjatywy.

Projekt „Europejska Stolica Kultury” zrodził się w 1985 r. z pomysłu ówczesnej greckiej minister kultury Meliny Mercouri i na przestrzeni lat urósł do rangi jednego z najambitniejszych przedsięwzięć kulturalnych w Europie, stając się zarazem jednym z najlepiej rozpoznawalnych i najbardziej cenionych działań UE. Jego celem jest propagowanie różnorodności kultur w Europie, akcentowanie wspólnych im cech oraz umacnianie wkładu, jaki kultura wnosi w rozwój miast w długiej perspektywie czasowej.

Więcej informacji

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 27 października 2023 r.