Komisja Europejska przedstawiła dziś wniosek ustawodawczy, który ułatwi osobom z niepełnosprawnościami dostęp do prawa do swobodnego przemieszczania się poprzez umożliwienie im, na równych zasadach, dostępu do specjalnych warunków, preferencyjnego traktowania i prawa do parkowania podczas pobytu w innym państwie członkowskim. W przedstawionym dziś wniosku Komisji wprowadzono ujednoliconą europejską kartę osoby z niepełnosprawnością i ulepszono dotychczasową europejską kartę parkingową dla osób z niepełnosprawnościami. Obie karty będą uznawane w całej UE.

Europejska karta osoby z niepełnosprawnością

Gdy podczas pobytu za granicą, w innym państwie członkowskim, status danej osoby jako osoby z niepełnosprawnością nie jest uznawany, nie może ona korzystać ze specjalnych warunków i preferencyjnego traktowania, takich jak bezpłatny dostęp lub pierwszeństwo dostępu, obniżone opłaty i pomoc osobista. Aby zaradzić temu problemowi, Komisja proponuje utworzenie ujednoliconej europejskiej karty osoby z niepełnosprawnością.

Europejska karta osoby z niepełnosprawnością będzie służyć jako uznany dowód niepełnosprawności w całej UE, zapewniając równy dostęp do specjalnych warunków i preferencyjnego traktowania w zakresie usług publicznych i prywatnych, takich jak transport, wydarzenia kulturalne, muzea, ośrodki rekreacyjne i sportowe lub parki rozrywki. Będzie wydawana przez właściwe organy krajowe i będzie uzupełniać istniejące karty lub zaświadczenia krajowe.

Ulepszona europejska karta parkingowa

Dla wielu osób z niepełnosprawnościami transport samochodem prywatnym jest najlepszym lub jedynym możliwym środkiem samodzielnej podróży i sposobem poruszania się – stanowi o ich niezależności. Dzięki proponowanym ulepszeniom dotychczasowej europejskiej karty parkingowej osoby z niepełnosprawnościami zyskają prawa do parkowania w innym państwie członkowskim przysługujące mieszkańcom. Karta ta będzie miała wiążący wspólny format, który zastąpi krajowe karty parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami, i będzie uznawana w całej UE.

Przystępność kart

Aby zwiększyć łatwość korzystania z kart i zmniejszyć obciążenie administracyjne proponowana dyrektywa wprowadzi następujące wymogi dla państw członkowskich:

• Karty muszą być dostępne w wersji zarówno fizycznej, jak i cyfrowej.
• Warunki i zasady wydawania i odbierania kart muszą być publicznie dostępne w przystępnych formatach.
• Usługodawcy muszą udzielać informacji o specjalnych warunkach i preferencyjnym traktowaniu osób z niepełnosprawnościami w przystępnych formatach. Aby zagwarantować przestrzeganie przepisów, państwa członkowskie muszą umożliwić osobom z niepełnosprawnościami, ich organizacjom przedstawicielskim i właściwym organom publicznym ewentualne wystąpienie do sądu na mocy prawa krajowego. Po przeniesieniu przepisów dyrektywy do tego prawa, w razie wystąpienia naruszenia jej przepisów państwa członkowskie będą musiały nałożyć karę pieniężną i zastosować środki naprawcze.

Dalsze działania

Wniosek Komisji zostanie poddany debacie w Parlamencie Europejskim i w Radzie. We wniosku przewidziano, że po przyjęciu dyrektywy państwa członkowskie będą miały 18 miesięcy na przeniesienie jej przepisów do prawa krajowego.

Kontekst

Wnioskowaną dyrektywę ustanawiającą europejską kartę osoby z niepełnosprawnością i europejską kartę parkingową dla osób z niepełnosprawnościami zapowiedziano w unijnej strategii na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030. Wniosek przyczynia się do wdrożenia przez UE Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, której stroną są UE i wszystkie jej państwa członkowskie (UNCRPD). UNCRPD nakłada na państwa-strony obowiązek uznawania praw osób z niepełnosprawnościami do swobodnego przemieszczania się na równych zasadach z innymi osobami. Państwa-strony wzywa się również do wprowadzenia skutecznych środków w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami mobilności osobistej przy możliwie największej niezależności, w tym poprzez ułatwienie osobistej mobilności osób z niepełnosprawnościami w dogodny dla nich sposób i w wybranym przez nie czasie oraz po przystępnych cenach. Wniosek jest również zgodny z zasadami równości szans i włączenia osób z niepełnosprawnościami zawartymi w Europejskim filarze praw socjalnych.

Inicjatywa opiera się na wynikach projektu pilotażowego dotyczącego europejskiej karty osoby z niepełnosprawnością, realizowanego w latach 2016 - 2018 r. w Belgii, na Cyprze, w Estonii, Finlandii, we Włoszech, na Malcie, w Rumunii i Słowenii. Uwzględniono w niej również opinie wyrażone w trakcie niedawnych konsultacji publicznych, podczas których nadesłano ponad 3 300 odpowiedzi, z których 78% pochodziło od osób z niepełnosprawnościami.

Dodatkowe informacje:

• Wniosek dotyczący dyrektywy ustanawiającej europejską kartę osoby z niepełnosprawnością i europejską kartę parkingową
• Proponowana dyrektywa ustanawiająca europejską kartę osoby z niepełnosprawnością i europejską kartę parkingową (w przystępnym do czytania formacie)
• Pytania i odpowiedzi

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 6 września 2023 r.