Komisja Europejska przedłużyła okres obowiązywania rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych o pięć lat. Rozporządzenie będzie zatem stosowane do 31 maja 2028 r. Zaktualizowała również uzupełniające wytyczne dla tego sektora. Zmienione wytyczne pomogą przedsiębiorstwom w sektorze motoryzacyjnym w ocenie zgodności porozumień wertykalnych z unijnymi regułami konkurencji. Jednocześnie zapewnią podmiotom rynku wtórnego, w tym warsztatom, ciągły dostęp do generowanych przez pojazdy danych, które są niezbędne do naprawy i serwisowania pojazdów.

Główne zmiany

Rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych miało wygasnąć 31 maja 2023 r. Przyjęte dziś rozporządzenie przedłuży okres jego obowiązywania do 31 maja 2028 r. To ograniczone przedłużenie pozwoli Komisji reagować w odpowiednim czasie na ewentualne zmiany na rynku, takie jak te wynikające z cyfryzacji i elektryfikacji pojazdów oraz nowych modeli mobilności.

Zaktualizowane wytyczne uzupełniające:

• Wyjaśniają, że dane generowane przez czujniki pojazdów mogą stanowić istotny wkład w świadczenie usług naprawy i serwisowania pojazdów. Dlatego aby zapewnić zgodność z art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”), autoryzowane i niezależne warsztaty powinny mieć równy dostęp do takich danych. Istniejące zasady obowiązujące w odniesieniu do informacji technicznych, narzędzi i szkoleń niezbędnych do świadczenia usług naprawy i serwisowania pojazdów zostały rozszerzone tak, aby wyraźnie obejmowały dane generowane przez pojazdy.
• Precyzują, że dostawcy pojazdów muszą stosować zasadę proporcjonalności, kiedy rozważają, czy odmówić dostępu do takich elementów jak dane generowane przez pojazdy, na podstawie potencjalnych problemów związanych z cyberbezpieczeństwem.
• Zawierają ostrzeżenie, że art. 102 TFUE może mieć zastosowanie, jeśli dostawca jednostronnie uniemożliwi niezależnym podmiotom dostęp do istotnego elementu, np. do danych generowanych przez pojazdy.

Kontekst przeglądu

28 maja 2021 r. Komisja opublikowała sprawozdanie oceniające i dokument roboczy służb Komisji, w których przedstawiono wyniki oceny całego systemu mającego zastosowanie do sektora motoryzacyjnego (rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych, uzupełniające wytyczne, a także rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych i wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych w zakresie, w jakim mają one zastosowanie do sektora motoryzacyjnego).

Z oceny wynikało, że system jest przydatny i że nadal jest istotny dla zainteresowanych stron. Wykazano zwłaszcza, ogólnie rzecz biorąc, że konkurencyjne środowisko na rynkach pojazdów silnikowych nie uległo znacznym zmianom od czasu ostatniej oceny tych rynków przez Komisję w 2010 r. Sektor ten znajduje się jednak obecnie pod silną presją, aby się dostosować się do transformacji ekologicznej i cyfrowej. Ocena wykazała jednak również konieczność aktualizacji, która pozwoliła odzwierciedlić rosnące znaczenie dostępu do danych generowanych przez pojazdy. W lipcu 2022 r. Komisja rozpoczęła konsultacje z zainteresowanymi stronami i opublikowała zaproszenie do zgłaszania uwag na temat projektu rozporządzenia przedłużającego obowiązywanie rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych oraz projektu komunikatu zmieniającego uzupełniające wytyczne. W listopadzie 2022 r. Komisja opublikowała streszczenie otrzymanych odpowiedzi w ramach konsultacji. Dziś opublikowano również sprawozdanie zbiorcze, które zawiera bardziej szczegółowe informacje o konsultacjach.

Kontekst rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych

Porozumienia wertykalne to porozumienia między co najmniej dwoma przedsiębiorstwami prowadzącymi działalność na różnych poziomach łańcucha produkcji lub dystrybucji, określające warunki, na jakich przedsiębiorstwa te mogą nabywać, sprzedawać lub odsprzedawać niektóre towary lub usługi.

Art. 101 ust. 1 TFUE zakazuje zawierania przez przedsiębiorstwa porozumień, które ograniczają konkurencję. Jednak na mocy art. 101 ust. 3 TFUE można uznać takie porozumienia za zgodne z rynkiem wewnętrznym, pod warunkiem że przyczyniają się do polepszenia produkcji lub dystrybucji towarów bądź do popierania postępu technicznego lub gospodarczego, przy jednoczesnym zapewnieniu konsumentom słusznej części wynikających z tego korzyści bez wyeliminowania konkurencji.

Rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych stanowi, że ogólny system Komisji dotyczący ograniczeń wertykalnych (tj. rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych) ma zastosowanie do porozumień dotyczących dystrybucji nowych pojazdów. Rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych wyłącza spod zakazu przewidzianego w art. 101 ust. 1 TFUE porozumienia wertykalne spełniające określone warunki i tym samym tworzy dla nich „bezpieczną przystań”. W wytycznych w sprawie ograniczeń wertykalnych zawarto wskazówki dotyczące interpretacji i stosowania rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych oraz sposobu oceny porozumień wertykalnych, które wykraczają poza obszar „bezpiecznej przystani” przewidziany w tym rozporządzeniu.

W odniesieniu do porozumień dotyczących sprzedaży lub odsprzedaży części zamiennych do pojazdów silnikowych lub świadczenia usług naprawy i konserwacji pojazdów silnikowych w rozporządzeniu w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych postanowiono, że art. 101 ust. 1 TFUE nie ma zastosowania, o ile porozumienia takie spełniają wymogi wyłączenia w ramach systemu ogólnego i nie zawierają żadnego z ograniczeń wymienionych w rozporządzeniu w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych, które eliminowałoby korzyść, jaką jest wyłączenie.

Dodatkowe informacje

Zob. specjalna strona internetowa DG ds. Konkurencji, która zawiera streszczenia uwag zainteresowanych stron przedłożonych w kontekście oceny i etapu kształtowania polityki, sprawozdanie oceniające i dokument roboczy służb Komisji oraz badanie zlecone przez niezależnego wykonawcę w celu wsparcia oceny.

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 17 kwietnia 2023 r.