Marija Gabriel, komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży inauguruje dziś 10 projektów Erasmus+, aby przetestować nowe formy współpracy pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego, zgodnie z tym, co określono w Europejskiej strategii na rzecz szkół wyższych przyjętej rok temu. Jest to kamień milowy do realizacji europejskiego obszaru edukacji.

Sześć spośród wybranych projektów podda analizie, przetestuje i ułatwi stworzenie wspólnego europejskiego znaku jakości „Wspólny Europejski Dyplom”, uzupełniającego świadectwo kwalifikacji studentów kończących studia we wspólnych programach realizowanych w kontekście współpracy transnarodowej między kilkoma instytucjami szkolnictwa wyższego, w oparciu o wspólny zestaw współtworzonych kryteriów europejskich. Pozostałe cztery projekty umożliwią sojuszom instytucji szkolnictwa wyższego, takim jak „Uniwersytety Europejskie”, testowanie nowych form współpracy, jak np. ewentualny europejski status prawny tych sojuszy.

Znak jakości „Wspólny Europejski Dyplom” to kolejny krok ku realizacji „Wspólnego Europejskiego Dyplomu”, obejmującego kilka państw członkowskich UE i mającego na celu wspieranie mobilności i współpracy studentów. Znak ten odzwierciedlałby umiejętności i efekty kształcenia zdobyte przez studentów, którzy uczestniczyli we wspólnym programie w kilku instytucjach i w kilku krajach, w kilku językach, korzystając z możliwości w zakresie mobilności oferowanych przez ten program oraz z międzydziedzinowych podejść pedagogicznych. Byłby on ponadto uzupełnieniem kwalifikacji uzyskanych przez studentów w trakcie odbywania studiów we wspólnych programach w kontekście współpracy transnarodowej między kilkoma instytucjami szkolnictwa wyższego, takimi jak Uniwersytety Europejskie.

Znak ten byłby wydawany na zasadzie dobrowolności jako świadectwo potwierdzające efekty kształcenia, osiągnięte w ramach współpracy transnarodowej między kilkoma instytucjami i w oparciu o wspólny zestaw kryteriów. Wybrane projekty dotyczące znaku jakości „Wspólny Europejski Dyplom” będą realizowane przez instytucje szkolnictwa wyższego, władze krajowe i regionalne oraz inne zainteresowane strony.

Spośród 10 wybranych dziś projektów cztery umożliwią sojuszom instytucji szkolnictwa wyższego testowanie nowych form unijnej współpracy, takich jak ewentualny europejski status prawny tych sojuszy. Celem tego statusu prawnego jest umożliwienie sojuszom uniwersytetów, na zasadzie dobrowolności, prowadzenia wspólnych działań, podejmowania wspólnych decyzji strategicznych, testowania wspólnej rekrutacji, opracowywania wspólnych programów studiów lub łączenia zasobów, a także zdolności kadrowych, technicznych i w zakresie danych, edukacji, badań naukowych i innowacji.

Każdy wybrany projekt pilotażowy może otrzymać budżet w wysokości do 200 tys. euro z programu Erasmus+ na okres jednego roku, który ma się rozpocząć wiosną 2023 r. We współpracy z właściwymi organami krajowymi, regionalnymi lub instytucjonalnymi w ramach projektu przedstawione zostaną doświadczenia przydatne przy podejmowaniu kolejnych kroków i opracowane propozycje dotyczące ewentualnego „Wspólnego Europejskiego Dyplomu” i statusu prawnego sojuszy w porozumieniu z sektorem szkolnictwa wyższego i państwami członkowskimi.

Żadne przyszłe kroki nie zastąpią istniejących rozwiązań krajowych. Będą one miały na celu zapewnienie inicjatyw uzupełniających, na zasadzie dobrowolności, aby ułatwić głębszą współpracę transnarodową, przy pełnym poszanowaniu zasady pomocniczości i autonomii instytucjonalnej.

Kontekst

Europejska strategia na rzecz szkół wyższych przedstawiona przez Komisję Europejską 18 stycznia 2022 r. ma na celu stworzenie prawdziwie europejskiego wymiaru w sektorze szkolnictwa wyższego, opartego na wspólnych wartościach. Na tej podstawie w konkluzjach Rady w sprawie europejskiej strategii na rzecz wzmacniania pozycji instytucji szkolnictwa wyższego z myślą o przyszłości Europy, przyjętych 5 kwietnia 2022 r., zachęca się państwa członkowskie i Komisję do wspierania sojuszy instytucji szkolnictwa wyższego, takich jak „Uniwersytety Europejskie”:

• należy zbadać wspólne kryteria, które mogłyby doprowadzić do powstania potencjalnego europejskiego znaku dla wspólnych programów. Następnie można by rozważyć ewentualne opracowanie i realizację, na zasadzie dobrowolności, na szczeblu krajowym, regionalnym lub instytucjonalnym, wspólnych dyplomów na wszystkich poziomach, w oparciu o wspomniane współtworzone kryteria europejskie, zgodnie z istniejącymi instrumentami procesu bolońskiego oraz
• należy podjąć kroki w celu pokonania przeszkód utrudniających głębszą, długoterminową i elastyczną współpracę transnarodową oraz opracowanie zinstytucjonalizowanych instrumentów współpracy, w oparciu o wstępną szczegółową ocenę ich konieczności, korzyści i wykonalności.

W zaleceniu Rady w sprawie budowania mostów na rzecz skutecznej europejskiej współpracy w szkolnictwie wyższym, przyjętym przez Radę w dniu 5 kwietnia 2022 r., zaleca się, aby państwa członkowskie przeanalizowały i ułatwiły ustanowienie znaku jakości „Wspólny Europejski Dyplom”. Ma on ułatwić instytucjom szkolnictwa wyższego zaangażowanym we współpracę transnarodową zapewnianie wspólnych programów i przyznawanie wspólnych dyplomów, a także zbadanie potrzeby i wykonalności zinstytucjonalizowanych instrumentów współpracy, takich jak ewentualny status prawny sojuszy instytucji szkolnictwa wyższego.

Obecne otwarte i konkurencyjne zaproszenie do składania wniosków dotyczących europejskich eksperymentów politycznych w szkolnictwie wyższym jest odpowiedzią na tę propozycję i dysponuje łącznym budżetem w wysokości 2 mln euro. Zaproszenie zostało otwarte 15 czerwca 2022 r., a termin składania wniosków upłynął 6 października 2022 r. Z kolei 28 czerwca 2022 r. odbyła się internetowa sesja informacyjna dla kandydatów.

Więcej informacji

• Załącznik: przegląd wybranych projektów pilotażowych
• Komunikat Komisji w sprawie Europejskiej strategii na rzecz szkół wyższych
• Wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady w sprawie budowania mostów na rzecz skutecznej europejskiej współpracy w szkolnictwie wyższym

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 31 stycznia 2023 r.