Komisja Europejska zatwierdziła polski program o wartości 1,2 mld euro (5,5 mld złotych) mający na celu wsparcie przedsiębiorstw wszystkich sektorów w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę. Program zatwierdzono na podstawie tymczasowych kryzysowych ram pomocy państwa przyjętych przez Komisję 23 marca 2022 r. na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”), w których uznano, że w całej gospodarce UE występują poważne zaburzenia.

Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza odpowiedzialna za politykę konkurencji, powiedziała: Ten program o wartości 1,2 mld euro umożliwi Polsce złagodzenie skutków gospodarczych wojny Putina przeciwko Ukrainie oraz dalsze wspieranie przedsiębiorstw w sektorach dotkniętych obecnym kryzysem i powiązanymi sankcjami. Cały czas stoimy po stronie Ukrainy i jej obywateli. Nadal też ściśle współpracujemy z państwami członkowskimi, aby zapewnić terminowe, skoordynowane i skuteczne wprowadzanie krajowych środków wsparcia, przy jednoczesnej ochronie równych szans na jednolitym rynku.

Polskie środki pomocy

W oparciu o tymczasowe ramy kryzysowe Polska zgłosiła Komisji program o wartości 1,2 mld euro (5,5 mld złotych) mający na celu wsparcie przedsiębiorstw wszystkich sektorów w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę.

Pomoc objęta tym środkiem przyjmie formę (i) gwarancji na nowe pożyczki, na które przeznaczono łączny budżet w wysokości około 981 mln euro (4,5 mld złotych) oraz (ii) gwarancji na produkty faktoringowe, na które przeznaczono łączny budżet w wysokości około 218 mln euro (1 mld złotych).

Środek ten będzie dostępny dla przedsiębiorstw ze wszystkich sektorów, z wyjątkiem instytucji kredytowych i finansowych. Kwalifikujący się beneficjenci będą mogli otrzymać nowe pożyczki i zaangażować się w produkty faktoringowe objęte gwarancją państwową nieprzekraczającą 80 % kwoty pożyczki lub limitu faktoringowego. Straty zostaną rozdzielone proporcjonalnie między państwo a instytucje kredytowe.

Komisja uznała, że program zgłoszony przez władze polskie jest zgodny z warunkami określonymi w tymczasowych ramach kryzysowych. W szczególności (i) okres gwarancji nie przekroczy sześciu lat, (Ii) kwoty gwarancji są zgodne z minimalnymi poziomami określonymi w tymczasowych ramach kryzysowych oraz (iii) zostaną one przyznane najpóźniej do 31 grudnia 2022 r.

Ponadto pomoc ta podlega zabezpieczeniom zapewniającym, że płynące z niej korzyści w jak największym zakresie trafią poprzez pośredników finansowych do beneficjentów końcowych.

Komisja uznała, że zgłoszony przez Polskę program jest konieczny, właściwy i proporcjonalny, biorąc pod uwagę konieczność zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego, zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE i warunkami określonymi w tymczasowych ramach kryzysowych.

W związku z tym Komisja zatwierdziła środek pomocy na podstawie unijnych zasad pomocy państwa.

Kontekst

23 marca 2022 r. Komisja przyjęła tymczasowe kryzysowe ramy pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim wykorzystanie elastyczności przewidzianej w przepisach dotyczących pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę.

W tymczasowych ramach kryzysowych przewidziano, że państwa członkowskie mogą udzielać następujących rodzajów pomocy:

• ograniczone kwoty pomocy przyznawane w dowolnej formie przedsiębiorstwom dotkniętym kryzysem: do 35 tys. euro dla przedsiębiorstw z sektora rolnictwa, rybołówstwa i akwakultury oraz do 400 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w pozostałych sektorach;
• wsparcie płynności w formie gwarancji państwowych i subsydiowanych pożyczek oraz
• pomoc rekompensująca wysokie ceny energii. Pomoc, przyznawana w dowolnej formie, która częściowo zrekompensuje przedsiębiorstwom – w szczególności energochłonnym użytkownikom energii – dodatkowe koszty wynikające z wyjątkowego wzrostu cen gazu i energii elektrycznej. Łączna kwota pomocy przypadająca na beneficjenta w żadnym momencie nie może przekraczać 30 proc. kosztów kwalifikowalnych i wynosi maksymalnie 2 mln euro. Jeżeli przedsiębiorstwo ponosi straty operacyjne, konieczna może być dalsza pomoc w celu zapewnienia kontynuacji działalności gospodarczej. W związku z tym państwa członkowskie mogą przyznać pomoc przekraczającą te pułapy – do 25 mln euro dla energochłonnych użytkowników energii oraz do 50 mln euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorach lub podsektorach szczególnie dotkniętych.

Podmioty kontrolowane przez Rosję, które zostały objęte sankcjami, są wyłączone z zakresu stosowania tych środków.

Tymczasowe ramy kryzysowe obejmują następujące zabezpieczenia:

• proporcjonalność stosowanych metod, która wymaga, aby kwota pomocy przyznawanej przedsiębiorstwom zależała od skali prowadzonej działalności gospodarczej oraz stopnia podatności na skutki gospodarcze kryzysu oraz
• warunki kwalifikujące, jak na przykład określenie mianem energochłonnych użytkowników energii tych przedsiębiorstw, w przypadku których koszty nabycia produktów energetycznych stanowią co najmniej 3 proc. wartości produkcji.

Tymczasowe ramy kryzysowe będą obowiązywać do 31 grudnia 2022 r. W celu zapewnienia pewności prawa, przed upływem tego terminu Komisja oceni, czy konieczne jest wydłużenie ich obowiązywania. Ponadto w okresie stosowania ram Komisja będzie weryfikować ich treść i zakres przedmiotowy, uwzględniając rozwój sytuacji na rynkach energii, innych rynkach środków produkcji oraz ogólną sytuację gospodarczą.

Tymczasowe ramy kryzysowe stanowią uzupełnienie szerokich możliwości państw członkowskich w zakresie opracowywania środków zgodnie z obowiązującymi unijnymi zasadami pomocy państwa. Przepisy UE w sprawie pomocy państwa umożliwiają państwom członkowskim na przykład wspieranie przedsiębiorstw mających problemy z płynnością i potrzebujących natychmiastowej pomocy. Ponadto art. 107 ust. 2 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zezwala państwom członkowskim na wypłacanie przedsiębiorstwom odszkodowań za szkody spowodowane zdarzeniami nadzwyczajnymi, takimi jak te spowodowane przez obecny kryzys.

Ponadto 19 marca 2020 r. Komisja przyjęła tymczasowe ramy prawne w związku z pandemią koronawirusa, które zmieniano 3 kwietnia, 8 maja, 29 czerwca, 13 października 2020 r. oraz 28 stycznia i 18 listopada 2021 r.

Jawna wersja decyzji zostanie udostępniona pod numerami spraw SA.102866 i SA.102867 w rejestrze pomocy państwa na stronie internetowej Komisji poświęconej [konkurencji]http://ec.europa.eu/competition/index_pl.html(http://) po wyjaśnieniu wszelkich kwestii związanych z poufnością. Wykaz nowych decyzji dotyczących pomocy państwa opublikowanych w internecie i Dzienniku Urzędowym zamieszczany jest w cotygodniowym biuletynie internetowym dotyczącym konkurencji.

Więcej informacji na temat tymczasowych ram kryzysowych i innych działań podjętych przez Komisję w odpowiedzi na skutki gospodarcze inwazji Rosji na Ukrainę można znaleźć tutaj.

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 30 czerwca 2022 r.