Komisja Europejska wszczęła dziś postępowanie przeciwko Wielkiej Brytanii w sprawie uchybienia zobowiązaniom w związku z nieprzestrzeganiem istotnych części protokołu w sprawie Irlandii / Irlandii Północnej. Rząd Wielkiej Brytanii, pomimo ponawianych apeli, nadal nie wdrożył protokołu. Jest to oczywiste naruszenie prawa międzynarodowego. Celem postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom jest przywrócenie zgodności z protokołem w wielu kluczowych obszarach, w których Wielka Brytania nie wdrożyła go prawidłowo. Ostatecznym celem jest ochrona zdrowia i bezpieczeństwa obywateli UE.

Jednocześnie Komisja przedstawia dziś dodatkowe informacje na temat rozwiązań zaproponowanych w październiku 2021 r. w celu ułatwienia przepływu towarów między Wielką Brytanią a Irlandią Północną. Opublikowane dziś stanowiska wyjaśniają, jak można znacząco ułatwić przepływ towarów między Wielką Brytanią a Irlandią Północną. Komisja wzywa rząd Wielkiej Brytanii do poważnego i konstruktywnego zaangażowania się w prace nad zaproponowanymi rozwiązaniami. Jak zwykle w takich sytuacjach, Komisja będzie działać w ścisłej współpracy i w stałym dialogu z Parlamentem Europejskim i Radą.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Maroš Šefčovič powiedział: Zaufanie opiera się na przestrzeganiu zobowiązań międzynarodowych. Działanie jednostronne nie jest konstruktywne. Naruszanie umów międzynarodowych jest niedopuszczalne. Wielka Brytania nie przestrzega protokołu. Dlatego też wszczynamy dziś postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom. UE i Wielka Brytania muszą współpracować w celu rozwiązania praktycznych problemów, jakie w związku z brexitem protokół stwarza w Irlandii Północnej. Jestem nadal przekonany, że jeśli będzie prawdziwa wola polityczna, by protokół mógł funkcjonować, uda się nam osiągnąć cel. Apeluję do moich brytyjskich odpowiedników o zaangażowanie się w tę sprawę w dobrzej wierze i zbadanie pełnego potencjału zaproponowanych przez nas rozwiązań. Tylko wspólne rozwiązania dadzą pewność prawa, na którą zasługują obywatele i przedsiębiorcy w Irlandii Północnej.

Uchybienie zobowiązaniom

Pierwszym krokiem Komisji było wydanie uzasadnionej opinii, co oznaczało przejście do drugiego etapu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom wszczętego 15 marca 2021 r. Postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom wszczęto w wyniku niewłaściwego wdrożenia przez Wielką Brytanię protokołu, przede wszystkim w zakresie wymogów dotyczących świadectw w kontekście przepływu produktów rolno-spożywczych. W duchu konstruktywnej współpracy w zeszłym roku postępowanie zawieszono, aby stworzyć przestrzeń do szukania wspólnych rozwiązań z Wielką Brytanią. Od lutego Wielka Brytania nie wykazuje jednak chęci do zaangażowania się w konstruktywne dyskusje, co w połączeniu z jednostronnym działaniem podjętym w tym tygodniu jest zdecydowanie sprzeczne z tym duchem.

Jeżeli w ciągu najbliższych dwóch miesięcy Wielka Brytania nie podejmie działań, Komisja rozważy skierowanie sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 12 ust. 4 Protokołu Trybunał Sprawiedliwości ma pełne uprawnienia przewidziane w traktatach, w tym możliwość nałożenia ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej.

Następnie Komisja podjęła decyzję o wszczęciu dwóch nowych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom przeciwko Wielkiej Brytanii w związku z:

• niedopełnieniem obowiązków wynikających z unijnych przepisów sanitarnych i fitosanitarnych. Wielka Brytania nie przeprowadza niezbędnych kontroli i nie zapewnia odpowiedniego personelu i infrastruktury w punktach kontroli granicznej w Irlandii Północnej. Wydała również wytyczne, które skutkują odstąpieniem od stosowania prawa UE;
• nieprzekazaniem UE niektórych danych statystycznych dotyczących handlu w odniesieniu do Irlandii Północnej, czego wymaga protokół.

Oznacza to rozpoczęcie formalnego postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom, zgodnie z art. 12 ust. 4 protokołu, w związku z art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W wysłanym dziś piśmie wzywa się Wielką Brytanię do przeprowadzenia szybkich działań naprawczych w celu przywrócenia zgodności z warunkami protokołu. Wielka Brytania ma dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi.

Komisja jest gotowa podjąć dalsze działania.

Dalsze szczegóły dotyczące wdrożenia uzgodnień ułatwiających przepływ towarów między Wielką Brytanią a Irlandią Północną

Nadrzędnym celem Komisji pozostaje znalezienie wraz z Wielką Brytanią wspólnych rozwiązań w ramach protokołu. W ten sposób można zapewnić obywatelom i przedsiębiorcom w Irlandii Północnej pewność i przewidywalność prawa.

Ustalenia przedstawione przez Komisję w październiku 2021 r. w obszarze przepisów celnych oraz przepisów sanitarnych i fitosanitarnych zostały dodatkowo wyjaśnione w dwóch dokumentach przedstawiających jej stanowisko. Celem publikacji tych dokumentów jest wykazanie, że rozwiązania można znaleźć w samym protokole. Komisja jest gotowa przeanalizować te rozwiązania wraz z rządem Wielkiej Brytanii.

Jak wskazano w październiku 2021 r., UE proponuje uproszczony model wdrażania protokołu, który znacznie ułatwia przepływ towarów między Wielką Brytanią a Irlandią Północną, o ile towary te pozostają w Irlandii Północnej. Ułatwienie to jest możliwe dzięki wprowadzeniu szeregu zabezpieczeń w celu upewnienia się, że towary te nie będą trafiać na jednolity rynek UE.

Komisja uważa, że przedstawione propozycje otwierają drogę do rozwiązania kwestii związanych z cłami i środkami sanitarnymi i fitosanitarnymi.

Kontekst

Unia Europejska chce mieć pozytywne i stabilne stosunki z Wielką Brytanią. Muszą się one opierać na pełnym poszanowaniu prawnie wiążących zobowiązań, które obie strony podjęły względem siebie w oparciu o wdrożenie umowy o wystąpieniu i umowy o handlu i współpracy. Obie strony negocjowały, uzgodniły i ratyfikowały te umowy.

Po długich i intensywnych dyskusjach między UE a Wielką Brytanią uznano, że protokół jest rozwiązaniem, które pozwala pogodzić wyzwania wynikające z brexitu i rodzaju brexitu, na jaki zdecydował się rząd Wielkiej Brytanii. Protokół stanowi integralną część umowy o wystąpieniu. Pozwala uniknąć twardej granicy na wyspie Irlandii, chroni porozumienie wielkopiątkowe z 1998 r. we wszystkich jego wymiarach oraz zapewnia integralność jednolitego rynku UE.

UE wykazała się zrozumieniem praktycznych trudności związanych z wdrożeniem protokołu, wykazując, że rozwiązania można znaleźć w jego ramach.

Więcej informacji:

• Pytania i odpowiedzi dotyczące reakcji Komisji na projekt brytyjskiej ustawy zmieniającej istotne części protokołu w sprawie Irlandii / Irlandii Północnej
• Dokumenty przedstawiające możliwe rozwiązania – kwestie celne oraz sanitarne i fitosanitarne Pakiet z października 2021 r.

Zestawienia informacji

• Konkretne przykłady z przedstawionego dziś pakietu
• Korzyści wynikające z protokołu
• Przykłady już znalezionych elastyczności
• Strona internetowa Komisji: Stosunki UE – Wielka Brytania

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 15 czerwca 2022 r.