Dezinformacja: Komisja z zadowoleniem przyjmuje nowy, udoskonalony i bardziej kompleksowy kodeks postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji

Komisja z zadowoleniem przyjmuje publikację w dniu dzisiejszym udoskonalonego kodeksu postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji. 34 sygnatariuszy, w tym platformy, firmy technologiczne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, zastosowało się do wytycznych Komisji z 2021 r. i uwzględniło wnioski wyciągnięte z kryzysu związanego z COVID-19 i rosyjskiej agresji na Ukrainę. Udoskonalony kodeks opiera się na pierwszym kodeksie postępowania z 2018 r., który został powszechnie uznany za pionierskie ramy na całym świecie. Nowy kodeks określa szerokie i precyzyjne zobowiązania platform i branży do walki z dezinformacją i stanowi kolejny ważny krok w kierunku bardziej przejrzystego, bezpiecznego i godnego zaufania środowiska internetowego.

Věra Jourová, wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości, powiedziała: Nowy kodeks w zakresie zwalczania dezinformacji pojawia się w momencie, gdy Rosja stosuje dezinformację jako broń w kontekście swojej agresji wojskowej na Ukrainę, ale również w kontekście ataków na demokrację w szerszym ujęciu. W kodeksie przewidziano obecnie poważne zobowiązania do ograniczania skutków dezinformacji w internecie i o wiele skuteczniejsze narzędzia służące do pomiaru tego, w jaki sposób zobowiązania te są realizowane w całej UE, we wszystkich państwach i we wszystkich językach Unii. Użytkownicy będą również mieli dostęp do skuteczniejszych narzędzi ułatwiających zgłaszanie dezinformacji i zrozumienie treści, z którymi się stykają. Nowy kodeks ograniczy również zachęty finansowe sprzyjające rozpowszechnianiu dezinformacji i umożliwi naukowcom łatwiejszy dostęp do danych, którymi dysponują platformy.

Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego, powiedział: Dezinformacja to forma ingerencji w naszą przestrzeń cyfrową, która ma wymierny wpływ na nasze codzienne życie. Platformy internetowe muszą podejmować zdecydowane działania, zwłaszcza w kwestii finansowania. Rozpowszechnianie dezinformacji nie powinno przynosić nikomu żadnych korzyści finansowych. Aby nowy kodeks postępowania zyskał na wiarygodności, zostanie zakorzeniony w akcie o usługach cyfrowych, co wiąże się m.in. z możliwością stosowania surowych sankcji odstraszających. Bardzo duże platformy, które będą uporczywie naruszać postanowienia kodeksu i nie będą stosować odpowiednich środków ograniczających ryzyko, będą narażone na kary finansowe w wysokości nawet 6 proc. ich światowego obrotu.

Wraz z niedawno uzgodnionym aktem o usługach cyfrowych i planowanymi przepisami dotyczącymi przejrzystości i targetowania reklamy politycznej udoskonalony kodeks postępowania stanowi zasadniczy element zestawu narzędzi Komisji służących zwalczaniu rozprzestrzeniania się dezinformacji w UE.

W gronie 34 sygnatariuszy znajdują się największe platformy internetowe, w szczególności Meta, Google, Twitter, TikTok i Microsoft, a także różne inne podmioty, takie jak mniejsze lub specjalistyczne platformy, branża reklamy internetowej, dostawcy technologii reklamowych, weryfikatorzy faktów, organizacje społeczeństwa obywatelskiego czy też podmioty oferujące konkretną wiedzę fachową i rozwiązania służące zwalczaniu dezinformacji.

Udoskonalony kodeks ma zaradzić niedociągnięciom stwierdzonym w poprzednim kodeksie i przewiduje w związku z tym bardziej zdecydowane i bardziej szczegółowe zobowiązania i środki, które opierają się na doświadczeniach zdobytych w ostatnich latach.

Konkretnie, nowy kodeks zawiera zobowiązania do:

  • poszerzania grona zaangażowanych podmiotów: kodeks dotyczy nie tylko dużych platform, ale obejmuje również różnorodne podmioty, które odgrywają rolę w ograniczaniu rozprzestrzeniania się dezinformacji, a do przystąpienia do niego zachęca się nowych sygnatariuszy;
  • ograniczania zachęt finansowych sprzyjających rozpowszechnianiu dezinformacji poprzez zadbanie o to, by podmioty rozpowszechniające dezinformację nie czerpały korzyści z dochodów z reklam;
  • uwzględniania nowych mechanizmów manipulacji, takich jak fałszywe konta, boty lub zmanipulowane cyfrowo w złym zamiarze obrazy lub nagrania wideo (tzw. deep fakes), które służą rozpowszechnianiu dezinformacji;
  • wzmacniania pozycji użytkowników dzięki lepszym narzędziom rozpoznawania, rozumienia i sygnalizowania dezinformacji;
  • prowadzenia weryfikacji informacji na szerszą skalę we wszystkich państwach UE i we wszystkich języka urzędowych Unii, przy zagwarantowaniu weryfikatorom informacji należytego wynagrodzenia za ich pracę;
  • zapewniania przejrzystej reklamy politycznej poprzez umożliwienie użytkownikom łatwego identyfikowania reklam politycznych dzięki lepszemu ich oznakowaniu i prezentowaniu informacji o sponsorach, wydatkach i okresach publikacji reklam;
  • większego wspierania naukowców poprzez zapewnienie im lepszego dostępu do danych, którymi dysponują platformy;
  • oceny własnego oddziaływania za pomocą solidnych ram monitorowania i regularnych sprawozdań przekazywanych przez platformy na temat tego, w jaki sposób realizują one swoje zobowiązania;
  • utworzenia centrum przejrzystości i grupy zadaniowej w celu zapewnienia szybkiego i przejrzystego obrazu procesu wdrażania kodeksu, utrzymania jego aktualności i adekwatności względem zakładanych celów.

Ponadto kodeks ma zostać uznany za kodeks postępowania w rozumieniu aktu o usługach cyfrowych w celu ograniczenia ryzyka związanego z dezinformacją dla bardzo dużych platform internetowych.

Kontekst

Kodeks postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji z 2018 r. doprowadził do podjęcia przez podmioty z branży dobrowolnych zobowiązań do przeciwdziałania dezinformacji. Kodeks ten, leżący u podstaw unijnej strategii zwalczania dezinformacji, okazał się skutecznym narzędziem służącym ograniczaniu rozpowszechniania dezinformacji w internecie, w tym w okresach wyborczych, oraz szybkiemu reagowaniu na kryzysy, takie jak pandemia koronawirusa czy wojna w Ukrainie.

Po dokonaniu przez Komisję oceny pierwszego okresu wdrażania kodeksu Komisja opublikowała w maju 2021 r. szczegółowe wytyczne dotyczące sposobu udoskonalenia kodeksu, zwracając się o usunięcie niedociągnięć w kodeksie z 2018 r. i proponując rozwiązania mające na celu zwiększenie jego skuteczności.

Sygnatariusze kodeksu z 2018 r. oraz szerokie grono potencjalnych sygnatariuszy zaangażowanych w przeredagowanie zobowiązań i środków podjęli współpracę, aby zadbać o to, by kodeks w udoskonalonej wersji pozwolił zaradzić ważnym nowym wyzwaniom, jakie dezinformacja stawia przed naszymi społeczeństwami.

W procesie opracowania nowej wersji kodeksu istotną rolę odegrali – na zlecenie sygnatariuszy – niezależna firma konsultingowa Valdani, Vicari i Associates (VVA) oraz Oreste Pollicino, profesor prawa konstytucyjnego na Uniwersytecie Bocconiego, występujący w roli bezstronnego mediatora.

Dalsze działania

Sygnatariusze będą mieli 6 miesięcy na realizację działań i zobowiązań, które podjęli. Na początku 2023 r. przedstawią oni Komisji swoje pierwsze sprawozdania z wdrażania kodeksu.

Biorąc pod uwagę porady ekspertów i wsparcie ze strony Europejskiej Grupy Regulatorów ds.

Audiowizualnych Usług Medialnych (ERGA) i Europejskiego Obserwatorium Mediów Cyfrowych (EDMO), Komisja będzie regularnie oceniać postępy we wdrażaniu kodeksu w oparciu o szczegółowe sprawozdania jakościowe i ilościowe składane przez sygnatariuszy.

Utworzona grupa zadaniowa będzie monitorować realizację zobowiązań, dokonywać ich przeglądu i dostosowywać je w świetle zmian technologicznych, społecznych, rynkowych i legislacyjnych. W dniu dzisiejszym grupa zadaniowa odbyła już swoje pierwsze posiedzenie inauguracyjne. Posiedzenia grupy będą organizowane w miarę potrzeb, przy czym co najmniej raz na 6 miesięcy.

Dodatkowe informacje

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 16 czerwca 2022 r.