W ramach działań solidarnościowych UE na rzecz Ukrainy Komisja przedstawiła dziś szereg działań mających pomóc Ukrainie w eksporcie produktów rolnych. W wyniku inwazji Rosji na Ukrainę i blokady ukraińskich portów, ukraińskie zboża i inne produkty rolne nie mogą być dostarczane do swoich miejsc przeznaczenia. Sytuacja ta zagraża ogólnoświatowemu bezpieczeństwu żywnościowemu i istnieje pilna potrzeba ustanowienia alternatywnych szlaków logistycznych z wykorzystaniem wszystkich odpowiednich rodzajów transportu.

W dzisiejszym komunikacie Komisja przedstawia plan działania mający na celu ustanowienie „korytarzy solidarnościowych”, aby Ukraina mogła eksportować zboża, ale także importować potrzebne jej towary, począwszy od pomocy humanitarnej, po pasze dla zwierząt i nawozy.

Komisarz ds. transportu Adina Vălean powiedziała: „20 mln ton zbóż ma zostać wywiezione z Ukrainy przed upływem trzech miesięcy przy użyciu infrastruktury UE. Jest to gigantyczne wyzwanie, więc zasadnicze znaczenie ma koordynacja i optymalizacja łańcuchów logistycznych, wprowadzenie nowych dróg i unikanie wąskich gardeł w największym możliwym stopniu. W naszym komunikacie przedstawiamy rozwiązania nadzwyczajne, ale również średnio- i długoterminowe działania, których celem jest lepsze połączenie i zintegrowanie infrastruktury ukraińskiej z unijną. Zarówno w przypadku średnio- i długoterminowych rozwiązań będziemy pracować z ukraińskimi władzami i ściśle współpracować szczególnie z sąsiednimi państwami członkowskimi, które nie szczędziły wysiłków pomagając podczas tego kryzysu.”

Pilne działania, aby rozwiązać problem wąskich gardeł

Pomimo natychmiastowych wysiłków podejmowanych przez UE i jej państwa członkowskie w celu ułatwienia przekraczania granic między Ukrainą a UE tysiące wagonów i samochodów ciężarowych czekają na odprawę po stronie ukraińskiej. Średni czas oczekiwania dla wagonów wynosi 16 dni, a na niektórych granicach dochodzi nawet do 30 dni. Jeszcze więcej zboża gotowego do wywozu czeka na eksport w ukraińskich silosach. Wyzwaniem są różne szerokości torów: ukraińskie wagony nie są kompatybilne z większością sieci kolejowej UE, w związku z czym większość towarów musi zostać przeładowana na samochody ciężarowe lub wagony, które pasują do standardowej szerokości toru w UE. Proces ten jest czasochłonny i nie ma zbyt wielu obiektów przeładunkowych wzdłuż granic.

W celu usunięcia tych przeszkód i ustanowienia korytarzy solidarnościowych Komisja, wraz z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami, będzie pracować nad następującymi działaniami priorytetowymi w perspektywie krótkoterminowej:

• Dodatkowy tabor towarowy, statki i samochody ciężarowe: Komisja wzywa uczestników rynku UE do pilnego udostępnienia dodatkowych pojazdów. W celu dopasowania popytu i podaży oraz nawiązywania odpowiednich kontaktów Komisja utworzy platformę logistyczną kojarzenia ofert i zwróci się do państw członkowskich o wyznaczenie specjalnych punktów kontaktowych ds. korytarzy solidarnościowych (punkt kompleksowej obsługi).
• Przepustowość sieci transportowych i terminali przeładunkowych: Należy nadać priorytet ukraińskim rolnym przesyłkom eksportowym, a zarządcy infrastruktury powinni udostępnić przydziały czasu na potrzeby tego wywozu. Komisja wzywa również uczestników rynku do pilnego przekazania ruchomych urządzeń przeładunkowych do zbóż do odpowiednich terminali granicznych, aby przyspieszyć przeładunek. Umowa o transporcie drogowym z Ukrainą usunie również wąskie gardła. Aby zachęcić przewoźników z UE do zezwalania swoim pojazdom na wjazd na Ukrainę, Komisja zbada również możliwości wprowadzenia dodatkowych gwarancji finansowych.
• Operacje celne i inne inspekcje: Komisja wzywa organy krajowe do stosowania maksymalnej elastyczności i zapewnienia odpowiedniego personelu w celu przyspieszenia procedur na przejściach granicznych.
• Składowanie towarów na terytorium UE: Komisja dokona oceny dostępnej pojemności magazynowej w UE i skoordynuje działania z państwami członkowskimi, aby pomóc w zapewnieniu większych możliwości tymczasowego składowania ukraińskich towarów eksportowych.

Poprawa jakości sieci połączeń UE-Ukraina w średnim okresie

W perspektywie średnio- i długoterminowej Komisja będzie również pracować nad zwiększeniem przepustowości infrastruktury nowych korytarzy eksportowych oraz nad utworzeniem nowych połączeń infrastrukturalnych w ramach odbudowy Ukrainy. Kolejna runda zaproszeń do składania wniosków w ramach instrumentu „Łącząc Europę” umożliwi wsparcie projektów poprawiających połączenia transportowe z Ukrainą, w tym połączeń kolejowych i terminali kolejowo-drogowych. W tym kontekście Komisja przyjęła dziś decyzję w sprawie podpisania porozumienia wysokiego szczebla z Ukrainą, aktualizującego mapy transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) w ramach polityki Komisji dotyczącej rozszerzenia TEN-T na kraje sąsiadujące.

Kontekst

W normalnych okolicznościach 75 % ukraińskiej produkcji zbóż jest wywożone, generując około 20 % krajowych rocznych przychodów z wywozu. Przed wojną 90 % wywozu zbóż i nasion oleistych odbywało się przez ukraińskie porty czarnomorskie. Około jedna trzecia wywozu jest przeznaczona odpowiednio do Europy, Chin i Afryki.

Więcej informacji:

• Komunikat Komisji: Plan działania na rzecz korytarzy solidarnościowych UE-Ukraina w celu ułatwienia wywozu produktów rolnych z Ukrainy i dwustronnego handlu z UE
• Decyzja Komisji w sprawie podpisania porozumienia wysokiego szczebla między Unią Europejską a Ukrainą w sprawie orientacyjnych map transeuropejskiej sieci transportowej na Ukrainie

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 12 maja 2022 r.