Nowe podejście do wiodącej roli norm UE wspierających wartości oraz odporny, zielony i cyfrowy jednolity rynek

Komisja przedstawia dziś nową strategię normalizacji, w której zawarto europejską koncepcję norm zarówno w ramach jednolitego rynku, jak i w skali światowej. Strategii towarzyszy wniosek dotyczący zmiany rozporządzenia w sprawie normalizacji, sprawozdanie z wdrażania tego aktu oraz roczny program prac Unii w zakresie normalizacji europejskiej na 2022 r. Nowa strategia ma na celu wzmocnienie konkurencyjności UE na świecie, wsparcie odpornej, zielonej i cyfrowej gospodarki oraz uwzględnienie wartości demokratycznych w zastosowaniach technologicznych.

Normy stanowią fundament jednolitego rynku UE i globalnej konkurencyjności. Dzięki nim producenci mogą zapewnić interoperacyjność produktów i usług, obniżać koszty, zwiększać bezpieczeństwo i wprowadzać innowacje. Normy są niewidoczną, ale zasadniczą częścią codziennego życia: dotyczą tak rozmaitych dziecin jak częstotliwości Wi-Fi, zabawki łączące się z internetem czy wiązania narciarskie, a to tylko niektóre przykłady. Normy dają nam pewność, że towary lub usługi są funkcjonalne i bezpieczne oraz nie szkodzą ludziom ani środowisku. Zgodność z normami zharmonizowanymi gwarantuje, że produkty są zgodne z prawem UE.

Szybkie tempo innowacji, nasze ambitne cele dotyczące ekologii i cyfryzacji oraz wpływ norm technologicznych na wartości demokratyczne UE wymagają coraz bardziej strategicznego podejścia do normalizacji Ambitne plany UE dotyczące odpornej i neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym nie zostaną zrealizowane bez norm europejskich. Silna rola w działaniach normalizacyjnych oraz inicjowanie prac na kluczowych forach i w instytucjach międzynarodowych będą miały zasadnicze znaczenie dla utrzymania pozycji UE jako globalnego podmiotu wyznaczającego normy. Ustanawiając normy ogólnoświatowe, UE rozpowszechnia swoje wartości, a jednocześnie zapewnia unijnym przedsiębiorstwom istotną przewagę pioniera.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej Margrethe Vestager powiedziała: Ochrona danych w przypadku sztucznej inteligencji czy zabezpieczanie urządzeń mobilnych przed hakowaniem opierają się na normach i muszą być zgodne z wartościami demokratycznymi UE. Na tej samej zasadzie potrzebujemy norm dotyczących wdrażania ważnych projektów inwestycyjnych, takich jak wodór czy akumulatory, oraz musimy wspierać inwestycje w innowacje poprzez zapewnienie unijnym przedsiębiorstwom ważnej przewagi pioniera.

Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton zauważył: Normy techniczne mają strategiczne znaczenie. Suwerenność technologiczna Europy, jej większa niezależność i ochrona wartości UE będzie zależeć od tego, czy będziemy mieć wpływ na normy ogólnoświatowe. Dzięki przedstawionej dziś strategii nasze stanowisko w sprawie priorytetów dotyczących normalizacji jest bardzo jasne, a ponadto mamy możliwość, by normy europejskie stały się punktem odniesienia dla norm ogólnoświatowych. Podejmujemy działania, żeby ochronić integralność europejskiego procesu normalizacji, mając przede wszystkim na względzie europejskie małe i średnie przedsiębiorstwa oraz interesy Europy.

W przedstawionej dziś strategii zaproponowano pięć zasadniczych grup działań: 1. Przewidywanie, ustalanie priorytetów i podejmowanie działań w odniesieniu do potrzeb potrzeby w zakresie normalizacji w obszarach strategicznych: normy należy przyjmować szybciej i zgodnie z europejskim programem na rzecz innowacji i polityki. Komisja uznała, że pilne potrzeby w zakresie normalizacji występują w przypadku: szczepionki przeciwko COVID-19 i produkcji leków na COVID-19, recyklingu surowców krytycznych, łańcucha wartości w zakresie wodoru odnawialnego, niskoemisyjnej produkcji cementu, certyfikacji chipów oraz norm dotyczących danych. W tym roku priorytety dotyczące normalizacji będą jasno określone w rocznym programie prac Unii w zakresie normalizacji na 2022 r. Utworzone zostanie forum wysokiego szczebla, które będzie zapewniać informacje na potrzeby przyszłych priorytetów dotyczących normalizacji. Aby zapewnić wszystkim swoim służbom wytyczne wysokiego szczebla w zakresie działań normalizacyjnych, Komisja powoła głównego urzędnika ds. normalizacji, którego będzie wspierać unijne centrum doskonałości w zakresie norm, składające się ze służb Komisji. **2. Poprawa zarządzania i integralności europejskiego systemu normalizacji: **o normach europejskich – które wspierają politykę i prawodawstwo UE – muszą decydować podmioty europejskie. Komisja proponuje zmianę rozporządzenia w sprawie normalizacji, aby poprawić zarządzanie europejskim systemem normalizacji. Chociaż europejski system pozostanie otwarty, przejrzysty, inkluzywny i bezstronny, wniosek przewiduje, że za zlecenia udzielane europejskim organizacjom normalizacyjnym na wniosek Komisji muszą odpowiadać krajowi przedstawiciele krajowi – krajowe organy normalizacyjne – z państw członkowskich UE i EOG. Pozwoli to zapobiec ewentualnemu nadmiernemu wpływowi organizacji spoza UE i EOG na proces podejmowania decyzji w trakcie opracowywania norm dla kluczowych sektorów, takich jak cyberbezpieczeństwo czy normy dotyczące wodoru. Komisja będzie ponadto zwracać baczną uwagę na inkluzywny charakter systemu – czyli na rolę MŚP i społeczeństwa obywatelskiego. W związku z tym wzywa europejskie organizacje normalizacyjne do unowocześnienia struktur zarządzania oraz rozpocznie proces wzajemnej oceny między państwami członkowskimi i krajowymi organami normalizacyjnymi, żeby zapewnić większą inkluzywność w procesie normalizacji z punktu widzenia społeczeństwa obywatelskiego, użytkowników i MŚP. Jednocześnie Komisja rozpocznie ocenę rozporządzenia w sprawie normalizacji. 3. Wzmocnienie wiodącej pozycji Europy w zakresie norm ogólnoświatowych: za pośrednictwem forum wysokiego szczebla Komisja będzie pracować nad ustanowieniem nowego mechanizmu z udziałem państw członkowskich i krajowych organów normalizacyjnych w celu wymiany informacji oraz koordynowania i wzmacniania europejskiego podejścia do normalizacji międzynarodowej. Komisja będzie też dążyć do ściślejszej koordynacji między państwami członkowskimi UE a partnerami o podobnym podejściu. UE sfinansuje projekty w zakresie normalizacji w państwach afrykańskich oraz w krajach objętych europejską polityką sąsiedztwa. **4. Wspieranie innowacji: **Komisja proponuje lepsze wykorzystanie potencjału badań finansowanych przez UE w celu waloryzacji projektów innowacyjnych poprzez działania normalizacyjne i wczesnego przewidywania potrzeb w zakresie normalizacji. Uruchomione zostanie „wsparcie normalizacyjne”, aby pomóc naukowcom w ramach programów „Horyzont 2020” i „Horyzont Europa” w testowaniu wyników na potrzeby normalizacji. Do połowy 2022 r. rozpocznie się opracowanie kodeksu postępowania dla naukowców w zakresie normalizacji w celu wzmocnienia powiązań między normalizacją a badaniami i innowacjami w ramach europejskiej przestrzeni badawczej (EPB). 5. Zapewnienie następnej generacji ekspertów ds. normalizacji: normy opierają się na najlepszych ekspertach, a Europa stoi w obliczu zmiany pokoleń. Komisja będzie popularyzować wiedzę na temat norm w środowisku akademickim, na przykład za pośrednictwem planowanej organizacji Dni Uniwersyteckich UE i szkolenia naukowców.

Kontekst

Normy stały się obecnie kwestią o znaczeniu światowym. Inne regiony silnie zaznaczają swoją pozycję na arenie międzynarodowej dzięki bardziej strategicznym i asertywnym działaniom. Aby sprostać tym wyzwaniom, europejski system normalizacji musi się rozwijać. Plany Komisji dotyczące nowej strategii normalizacji i dostosowania legislacyjnego do rozporządzenia w sprawie normalizacji zostały ogłoszone w dokumencie Komisji zatytułowanym „Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r.: tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy”.

Norma zharmonizowana to norma europejska opracowana przez uznaną europejską organizację normalizacyjną (CEN, CENELEC lub ETSI) na wniosek Komisji Europejskiej. Po przyjęciu normy te stają się częścią prawa UE, a ich stosowanie zapewnia producentom na całym jednolitym rynku domniemanie zgodności z wymogami prawodawstwa UE, co przyczynia się do zmniejszenia kosztów ponoszonych przez małe przedsiębiorstwa. Proces ten opiera się na partnerstwie publiczno-prywatnym między Komisją a społecznością normalizacyjną, w ramach którego podział ról i obowiązków jest określony w rozporządzeniu w sprawie normalizacji z 2012 r.

Dodatkowe informacje

Źródło: Komunikat prasowy Komisji Europejskiej z dnia 2 lutego 2022 r.