Zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa Komisja Europejska zatwierdziła polski program wsparcia technologii produkcji morskiej energii wiatrowej. Pomoże to Polsce osiągnąć cele w zakresie energii ze źródeł odnawialnych bez nadmiernego zakłócania konkurencji. Całkowity maksymalny budżet programu wynosi 22,5 mld euro i będzie realizowany do 2030 r.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, oświadczyła: Ten polski program jest bardzo dobrym przykładem tego, w jaki sposób polityka konkurencji może umożliwić państwom członkowskim wspieranie projektów w dziedzinie energii odnawialnej, takich jak morskie farmy wiatrowe. Zachęca on przedsiębiorstwa do inwestowania w takie ekologiczne projekty, w które bez wsparcia nie zainwestowałyby. Mamy nadzieję, że w przyszłości będziemy świadkami wielu takich inicjatyw, które wnoszą wkład do Zielonego Ładu UE bez nadmiernego zakłócania konkurencji na jednolitym rynku.

Polski program pomocy

Polska powiadomiła Komisję o zamiarze wprowadzenia nowego programu wsparcia dla morskich farm wiatrowych. Technologia morskiej energii wiatrowej w Polsce znajduje się w fazie początkowej.

Pomoc będzie przyznawana w formie dwustronnej premii w ramach kontraktu na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla w okresie 25 lat, ale będzie ograniczona do 100 000 godzin pracy przy pełnym obciążeniu na każdy megawat zainstalowanej mocy. Zgodnie z tym modelem ta zmienna premia jest obliczana jako różnica między ceną referencyjną a ceną rynkową energii elektrycznej. Gdy cena rynkowa będzie niższa od tej ceny referencyjnej, beneficjenci będą uprawnieni do otrzymania płatności odpowiadających różnicy między tymi dwiema cenami. Kiedy natomiast cena rynkowa będzie przewyższać cenę referencyjną, to beneficjenci będą musieli zapłacić państwu różnicę między tymi dwiema cenami.

Program będzie realizowany w dwóch etapach. W pierwszym etapie programu projekty morskich farm wiatrowych otrzymają pomoc w ramach wyjątku od wymogu aukcji ze względu bardzo ograniczoną liczbę projektów. W tej pierwszej fazie cena referencyjna dla poszczególnych projektów zostanie ustalona administracyjnie na podstawie ich odpowiednich kosztów, przy maksymalnym poziomie 319,60 PLN/MWh (71,82 EUR/MWh). Po uzyskaniu pozwolenia środowiskowego (ustanawiającego ostateczne parametry techniczne) promotor każdego projektu prześle Komisji indywidualne powiadomienie wraz z biznesplanem. Na podstawie biznesplanu Komisja dokona indywidualnej oceny konkretnego poziomu pomocy operacyjnej.

W ramach drugiego etapu programu pomoc będzie przyznawana w drodze otwartych i konkurencyjnych aukcji, organizowanych od 2025 r., a cena referencyjna w ramach danego projektu zostanie ustalona na podstawie oferowanej ceny.

Ocena Komisji

Komisja oceniła program na podstawie unijnych zasad pomocy państwa, w szczególności wytycznych z 2014 r. w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią.

Komisja uznała, że pomoc jest konieczna i wywołuje efekt zachęty, ponieważ projekty dotyczące morskiej energii wiatrowej nie zostałyby zrealizowane w przypadku braku wsparcia publicznego. Ponadto środek pomocy jest proporcjonalny i ograniczony do niezbędnego minimum. Wreszcie Komisja stwierdziła, że pozytywne skutki środka pomocy, w szczególności jego skutki środowiskowe, przeważają ewentualne negatywne skutki związane z zakłóceniami konkurencji.

Polska zobowiązała się również do przeprowadzenia oceny ex post, w ramach której podda ocenie poszczególne elementy programu.

Na tej podstawie Komisja stwierdziła, że polski program jest zgodny z unijnymi zasadami pomocy państwa, ponieważ wspiera projekty dotyczące morskich farm wiatrowych, co ułatwi rozwój produkcji energii ze źródeł odnawialnych w Polsce i ograniczy emisje gazów cieplarnianych zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu oraz bez nadmiernego zakłócania konkurencji.

Kontekst

Wytyczne Komisji z 2014 r. w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią umożliwiają państwom członkowskim wspieranie projektów takich jak polski program morskiej energii wiatrowej pod pewnymi warunkami. Zasady te mają pomagać państwom członkowskim w realizacji ambitnych celów UE w zakresie energii i klimatu przy jak najmniejszym koszcie dla podatników i bez nadmiernego zakłócania konkurencji na jednolitym rynku.

W dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii z 2018 r. ustanowiono ogólnounijny wiążący cel w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na poziomie 32 % do 2030 r. W komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu z 2019 r. Komisja zwiększyła swoje ambicje w dziedzinie klimatu, wyznaczając cel, jakim jest wyeliminowanie emisji netto gazów cieplarnianych do 2050 r. W kwietniu 2021 r. Rada Europejska i Parlament osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie wyeliminowania 55% emisji netto do 2030 r., co stanowi podstawę dla pakietu wniosków ustawodawczych „Gotowi na osiągnięcie celu 55 proc.” zaplanowanego na czerwiec 2021 r.

W niedawnej strategii UE na rzecz energii z morskich źródeł odnawialnych wskazano znaczenie morskiej energii wiatrowej dla realizacji celów Zielonego Ładu.

Jawna wersja decyzji zostanie udostępniona pod numerem sprawy SA.55940 w rejestrze pomocy państwa na stronie internetowej Komisji poświęconej konkurencji po wyjaśnieniu wszelkich kwestii związanych z poufnością. Wykaz nowych decyzji dotyczących pomocy państwa opublikowanych w internecie i Dzienniku Urzędowym zamieszczany jest w cotygodniowym biuletynie internetowym dotyczącym pomocy państwa (State Aid Weekly e-News).

Źródło: strona internetowa Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce