Pięć miast, wsparcie kilkudziesięciu ekspertów i wolontariuszy oraz prawie 14 500 osób, które odwiedziły przygotowane przystanki – tak wygląda bilans zakończonej właśnie kampanii zorganizowanej przez Komisję Europejską w ramach Misji Rak. Jej celem było szerzenie wiedzy na temat nowotworów oraz profilaktyki onkologicznej wśród Polaków. Podobne akcje odbyły się w Rumunii i na Litwie.

To lato stoi pod znakiem przełamywania tabu związanego z chorobą nowotworową. Swoją trasę zakończył właśnie onkobus unijny, który przejechał przez Polskę w ramach kampanii „Spójrz, Polsko! Miej baczne oko na raka!". W akcji wzięło udział pięć miast: Katowice, Gdynia, Grunwald, Wrocław oraz Lublin. Na specjalnie przygotowanych przystankach czekali specjaliści medyczni, edukatorzy oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych zajmujących się tematyką nowotworową. Kampania została odebrana pozytywnie zarówno przez mieszkańców, organizacje pozarządowe, jak i lokalne media.

Akcja ta była częścią Misji Rak – inicjatywy UE na rzecz walki z chorobą nowotworową. Główne jej cele to nie tylko finansowanie innowacji i badań mających na celu lepsze zrozumienie nowotworów i ich przyczyn, unowocześnienie diagnostyki oraz leczenia dzięki opracowaniu skuteczniejszych badań przesiewowych, ale także poprawę jakości życia pacjentów w trakcie i po odbyciu leczenia. Poza tym UE angażuje się m.in. w budowę infrastruktur onkologicznych w państwach członkowskich.

Dwadzieścia instytucji (fundacji, organizacji i szpitali) wsparło akcję unijną

Jak wynika ze statystyk, w całej Unii Europejskiej nowotwory wykrywa się u 2,7 mln osób rocznie, jednak aż 40 procentom nowotworów można zapobiec lub je wyleczyć, jeśli zostaną wykryte we wczesnym stadium. Priorytetowymi punktami na liście inicjatywy było zebranie informacji na temat nowotworów w Polsce, a także zwiększenie świadomości Polaków w zakresie leczenia raka, profilaktyki, badań przesiewowych, diagnostyki onkologicznej oraz postępu nauki w walce z tą chorobą.

Chciałabym podziękować wszystkim wolontariuszom zaangażowanym w sukces pilotażowej kampanii „Spójrz, Polsko! Miej baczne oko na raka!”, a w szczególności ekspertom i ekspertkom obecnym na przystankach trasy unijnego onkobusa. Lekarze, naukowcy, psychoonkolodzy, ozdrowieńcy, pacjenci w chorobie, wolontariusze fundacji onkologicznych, pracownicy ochrony zdrowia – bardzo Wam dziękujemy za merytoryczne wsparcie naszej kampanii. Ta misja pokazała jak istotne jest wspólne i międzysektorowe działanie w walce z rakiem o zdrowie i życie mieszkańców UE. Kampania nie kończy się wraz z ostatnim przystankiem. Unijna Misja Rak będzie kontynuować wsparcie innowacyjnych rozwiązań mających na celu lepsze zrozumienie nowotworów i ich przyczyn, unowocześnienia diagnostyki i leczenia m.in. dzięki opracowaniu skuteczniejszych badań przesiewowych - mówi Martyna Gacek-Świecik z Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej, koordynatorka kampanii w Polsce ze strony Komisji Europejskiej.

Akcję w całej Polsce wsparło dwadzieścia instytucji (fundacji, organizacji pozarządowych i szpitali), a także niezależni eksperci w tematyce walki z rakiem. Na przystankach można było porozmawiać z lekarzami, pielęgniarkami i psychologami o różnych specjalizacjach.

Jako fundacja zajmujemy się edukowaniem społeczeństwa w zakresie profilaktyki onkologicznej. Dlatego też z wielką przyjemnością zdecydowaliśmy się na udział w kampanii „Spójrz, Polsko! Miej baczne oko na raka!”. Razem z organizatorami akcji chcemy inspirować do tego, by ludzie poczuli, że są odpowiedzialni za swoje zdrowie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, prowadząc zdrowy tryb życia, jesteśmy w stanie uniknąć 50 proc. przypadków wszystkich nowotworów. Warto również podkreślić, że nowotwory złośliwe są drugą przyczyną najczęstszych zgonów w Polsce. Zachorowania dotyczą szczególnie osób w młodym i średnim wieku. A nawet 90 proc. nowotworów zależy tylko i wyłącznie od czynników zewnętrznych, na które mamy realny wpływ. Dlatego edukacja społeczeństwa w tym temacie jest niezwykle istotna – mówi Magdalena Jarecka, prezes Fundacji w Związku z Rakiem.

Gośćmi specjalnymi w czasie kampanii byli pacjenci onkologiczni, którzy wygrali walkę z rakiem i podzielili się swoim cennym doświadczeniem, m.in. dziennikarka Joanna Górska w Lublinie. W kampanię zaangażowani byli również influencerzy, popularyzatorzy nauki: Kasia Gandor i Tomasz Rożek.

Nowotwory stanowią jeden z najważniejszych problemów zdrowotnych w naszym społeczeństwie. Niestety, wciąż za mało mówimy o profilaktyce nowotworowej, co sprawia, że wiele osób nie jest świadomych możliwości zapobiegania tej chorobie. Zdecydowałam się dołożyć swoją cegiełkę do walki z rakiem i dlatego wzięłam udział w kampanii „Spójrz, Polsko! Miej baczne oko na raka!”. Wierzę, że poprzez edukację i zwiększenie świadomości możemy uratować życie wielu ludzi – mówi Kasia Gandor, YouTuberka i propagatorka wiedzy.

Bezpłatne badania i rozmowy z lekarzami przyciągnęły do przystanku

Odwiedzający mieli też okazję do nauki samobadania piersi i jąder, a w Katowicach i Grunwaldzie – do skorzystania z bezpłatnych badań takich jak mierzenie tętna, ciśnienia i saturacji czy pomiaru poziomu cukru we krwi. Na gości czekały drukowane materiały informacyjne dotyczące profilaktyki nowotworowej oraz promujące podejmowanie świadomych decyzji dotyczących stylu życia, diety i codziennych nawyków.

Tym, co zaskoczyło organizatorów, była prędkość rozprzestrzeniania się wieści o przeprowadzanych na miejscu badaniach. Można też było zauważyć, że osoby z dobrymi wynikami poziomu cukru czy ciśnienia krwi z radością dzieliły się tym ze swoimi towarzyszami. Jak jednak wynika z rozmów z uczestnikami, na co dzień do badań profilaktycznych najczęściej skłania Polaków diagnoza kogoś z najbliższego otoczenia.

W wyniku konsultacji lekarskich kilka osób odwiedzających przystanki wysłano na pilną wizytę do lekarza pierwszego kontaktu lub zlecono zbadanie podejrzanych pieprzyków pod kątem raka skóry.

Wciąż jest duże zapotrzebowanie na pomoc psychoonkologów

Nie obyło się także bez momentów pełnych emocji. Przystanek w Grunwaldzie odwiedziła starsza kobieta ze zdiagnozowanym rakiem skóry, która szukała pomocy, bo leczenie, jakie otrzymywała, okazało się nieskuteczne. Podobna sytuacja miała miejsce w Gdyni, gdzie starsze małżeństwo poprosiło o wsparcie psychologiczne, gdyż u kobiety właśnie zdiagnozowano nowotwór. Po rozmowach z osobami cierpiącymi na raka można zauważyć, jak ogromne zapotrzebowanie na pomoc psychoonkologów czują chorzy i ich najbliżsi.

Akcja cieszyła się zainteresowaniem nie tylko wśród Polaków, ale również obywateli Ukrainy, którzy często nie byli świadomi, jakie badania przysługują im w Polsce. Przystanki zaciekawiły nawet dzieci i nastolatków – chętnie korzystali z przygotowanej fotobudki oraz mikroskopów. Atrakcjami, które przyciągnęły przechodniów w każdym wieku, były gry dotyczące zdrowych nawyków. Co zaskakujące, większość graczy stwierdziła, że już wprowadziła te nawyki do swojego życia.

Kobiety są bardziej świadome w kwestiach zdrowotnych

Z rozmów z uczestnikami wynika, że Polacy coraz lepiej dbają o swoje zdrowie, jednak regularne badania pod kątem nowotworów wciąż nie są częścią naszej rutyny. W troskę o zdrowie najbardziej angażują się kobiety. To one częściej przyznawały, że wykonują regularnie badania takie jak mammografia czy cytologia, a także chętniej niż mężczyźni uczestniczyły w rozmowach z ekspertami.

Jak podkreślają organizatorzy: patrząc na zainteresowanie przystankami oraz ich pozytywny odbiór, zapotrzebowanie na podobne akcje wciąż jest w Polsce duże. Polacy chcą większej dostępności do badań, a także możliwości wykonywania badań przesiewowych bezpłatnie. Chociaż rak powoli przestaje być społecznym tabu, to nadal jest w tym zakresie wiele do zrobienia.

Źródło: Komunikat prasowy Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce z dnia 5 sierpnia 2024 r.